នៅថ្ងៃទី១៥ ខែតុលា សម្តេចព្រះមហាវីរក្សត្រ នរោត្តម សីហនុ បានយាងសោយទិវង្គត ដោយព្រះជរាពាធ នៅទីក្រុងប៉េកាំងប្រទេសចិនក្នុងជន្មាយុ ៩០ ព្រះវស្សា។ គារវកិច្ចរបស់ប្រជាជនកម្ពុជាចំពោះសម្តេច សីហនុ បានសម្តែងចេញ យ៉ាងឆាប់រហ័ស ខណៈដែលប្រជាជនរាប់សែននាក់ បានប្រមូលផ្តុំគ្នា នៅតាមផ្លូវពីរថ្ងៃក្រោយមក ដើម្បីទទួលការយាងត្រឡប់នៃព្រះបរមសព មកកាន់ព្រះបរមរាជវាំង។
មានព្រះនាមថា «សម្តេចឪ» ចាប់តាំងពីព្រះអង្គដាក់រាជ្យសម្បតិ្តនៅឆ្នាំ២០០៤ ដើម្បីឲ្យព្រះបុត្រាព្រះ នរោត្តម សីហមុនី គ្រងរាជ្យសម្បតិ្តបន្ត សម្តេចឪ បានដើរតួនាទីជាច្រើន ប៉ុន្មានទសវត្សរ៍នៃការផ្លាស់ប្តូរនេះ ប៉ុន្តែព្រះអង្គ នៅតែជានិមិត្តរូបនៃការបង្រួបបង្រួមចំពោះប្រជាជនកម្ពុជាជាច្រើន នាក់។ ព្រះអង្គបានទាមទារឯករាជ្យពីបារាំង ក្នុងឆ្នាំ១៩៥៣ ហើយបន្ទាប់មក បានដាក់រាជ្យសម្បតិ្តជាលើកទី១ដើម្បីធ្វើជានាយករដ្ឋមន្រ្តី។
សេចក្តីសម្រេចរបស់ព្រះអង្គចងសម្ព័ន្ធជាមួយនឹងខ្មែរក្រហម បន្ទាប់ពីត្រូវបានទម្លាក់ពីអំណាចក្នុងរដ្ឋប្រហារ នៅឆ្នាំ ១៩៧០ ត្រូវបានរិះគន់ថា បានជំរុញប្រជាជនជាច្រើននាក់ចូលរួមជាមួយខ្មែរក្រហម ដែលជាក្រុមបំផ្លិចបំផ្លាញបំផុតក្នុងប្រវតិ្តសាស្រ្តកម្ពុជា សម្លាប់មនុស្សជាងមួយលាននាក់ពីឆ្នាំ១៩៧៥ ដល់ ១៩៧៩ ដែលក្នុងអំឡុងពេលនោះ សម្តេចឪ ត្រូវបានជាប់ឃុំ នៅក្នុងព្រះរាជវាំងក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ។ បន្ទាប់ពីរបបខ្មែរក្រហមដួលរលំ ព្រះអង្គ សីហនុ ជាប្រមុខកង កម្លាំងប្រឆាំងនឹងវត្តមានរបស់វៀតណាម។ បន្ទាប់ពីចរចាឈានដល់ចុះកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស និងបញ្ចប់ជម្លោះនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៩១ ព្រះអង្គ បានយាងត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញ ហើយបានឡើងគ្រងរាជ្យសម្បតិ្តម្តងទៀតក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៣។ ទន្ទឹមនឹងនេះ ព្រះអង្គ បានប្រឈមនឹងបញ្ហាសុខភាពជាច្រើន ដែលធ្វើឲ្យព្រះអង្គចំណាយពេលភាគច្រើនគង់នៅទីក្រុងប៉េកាំង ដើម្បីព្យាបាលព្រះរាជសុខភាព។
រយៈពេល ២ ខែបន្ទាប់ពីសោយទិវង្គត មន្រ្តីរដ្ឋាភិបាលបានលើកឡើងពីសម្តេច សីហនុក្នុងសុន្ទរកថា ជាញឹកញាប់ហើយបានលុបចោលពិធីបុណ្យអុំទូក ដើម្បីជាគារវកិច្ចចំពោះព្រះអង្គ។ អ្នកកាន់មរណទុក្ខបានបន្តពាក់បូខ្មៅ បង្ហាញព្រះឆាយាលក្ខណ៍ និងសម្តែងគារវកិច្ចនៅព្រះបរមរាជរាំង ជាកន្លែងតម្កល់ព្រះបរមសពរហូតដល់ព្រះរាជបូជាដែលចាប់ផ្តើមពិធី នៅថ្ងៃទី១ ខែកុម្ភៈខាងមុខនេះ បន្ទាប់ពីដើរដង្ហែតាមផ្លូវមួយចំនួនក្នុងទីក្រុង ព្រះបរមសពនឹងយកទៅតម្កល់នៅកន្លែងព្រះរាជបូជា ដែលបច្ចុប្បន្នកំពុងសាងសង់នៅមុខសារមន្ទីរជាតិ ហើយនឹងត្រូវបូជា នៅថ្ងៃទី៤ ខែកុម្ភៈ៕
គម្រោងផ្តល់ប័ណ្ណកម្មសិទិ្ធដីធ្លី
ដោយបារម្ភលើការចាប់យកដីធ្លីបានឈានដល់ចំណុចកំពូលនៅទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា ក្រោយពីមានការរិះគន់យ៉ាងក្តៅគគុកពីគ្រប់ទិសទីអស់រយៈពេលជា ច្រើនឆ្នាំ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បានប្រកាសគម្រោងផ្តល់ប័ណ្ណកម្មសិទិ្ធដីធ្លី នៅខែឧសភា ដែលនឹងផ្តល់ប័ណ្ណកម្មសិទិ្ធលើទំហំដីប្រហែល១,២លានហិកតា ដល់ប្រជាជនរាប់សែនគ្រួសារនៅទូទាំងប្រទេស។
គម្រោងនេះ ត្រូវបានប្រកាសឡើង បន្ទាប់ពីលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីបានប្រកាសផ្អាកផ្តល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច ហើយបានផ្តល់ក្តីសង្ឃឹមថា រដ្ឋាភិបាលទីបំផុតបានដោះស្រាយករណីបណ្តេញចេញដោយបង្ខំហើយ ជាបញ្ហាដែលមានប្រភពដើមមកពីការផ្លាស់ប្ដូរលំនៅរបស់ប្រជាជន ដោយពួកខ្មែរក្រហម។ ក្នុងខែមិថុនា យុវជនស្ម័គ្រចិត្តប្រហែល ២០០០នាក់ បន្ថែមលើមន្រ្តីស្រុក និងខេត្ត និងអ្នកជំនាញបច្ចេកទេស ពីក្រសួងរៀបចំដែនដី ត្រូវបានបញ្ជូនឲ្យទៅវាស់វែងដីធ្លី។
គិតមកដល់ពាក់កណ្តាល ខែធ្នូរដ្ឋាភិបាលបានវាស់វែងដីធ្លីបាន ៣៨៨០០០ ហិកតា និងបានចែកប័ណ្ណកម្មសិទិ្ធ ចំនួន៥១៦៨១ ប្លង់។ ប៉ុន្តែបើទោះបីជាកម្មវិធីនេះដំបូងឡើយ ត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយជាគម្រោងដោះស្រាយជម្លោះដីធ្លីនៅកម្ពុជា រវាងអ្នកភូមិ និងក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍន៍ដែលទទួលបានដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចក៏ដោយ ក៏ប៉ុន្តែក្រោយមក ត្រូវបានផ្តោតតែលើការផ្តល់ប័ណ្ណកម្មសិទិ្ធ លើតំបន់គ្មានវិវាទទៅវិញ។ ម្យ៉ាងទៀត ការផ្អាកផ្តល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច មានប្រការមិនច្បាស់លាស់មួយ ដែលលើកលែងដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច ដែលបានព្រមព្រៀងជាគោលការណ៍ ហើយដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចរាប់សែនហិកតា ត្រូវបានផ្តល់ឲ្យក្រុមហ៊ុនឯកជន ចាប់តាំងពីមានការប្រកាសផ្អាកនោះមក។
នៅខែវិច្ឆិកា លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី បានបដិសេធមិនជួយដោះស្រាយជម្លោះដីធ្លី ដែលអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល និងគណបក្សប្រឆាំង ចូលរួមឡូកឡំឡើយ ប៉ុន្តែភ្លាមៗក្រោយមក លោកបានផ្លាស់ប្តូរគោលជំហរ ដោយពន្យល់ថា អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល និងបក្សប្រឆាំងអាចចូលរួមដោះស្រាយបាន ប្រសិនបើពួកគេមានគោលបំណងពិតប្រាកដក្នុងការបញ្ចប់បញ្ហាដីធ្លី មែន ថាតើគម្រោងនេះជាផែនការដើម្បីទាក់ទាញសន្លឹកឆ្នោតពីប្រជាជននៅមុនការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ ២០១៣ ឬជាកម្មវិធីពិតប្រាកដដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហារាលដាល ដែលជាបញ្ហាឈឺក្បាលរបស់រដ្ឋាភិបាលឬយ៉ាងណានោះ នៅតែជាបញ្ហាពិភាក្សាក៏ក្តៅកគុកនៅឡើយ៕
ករណីបាញ់សម្លាប់លោក ឈុត វុទ្ធី
ការបាញ់សម្លាប់លោក ឈុត វុទ្ធី សកម្មជនប្រឆាំងការកាប់ឈើដ៏លេចធ្លោ កាលពីថ្ងៃទី២៦ ខែមេសា បានធ្វើឲ្យមានការភ្ញាក់ផ្អើលទូទាំងកម្ពុជា និងពិភពលោក ដែលបានបង្ហាញនូវការពិតនៃការសងសឹកដោយប្រើហិង្សាប្រឆាំងអ្នក ទាំងឡាយ ដែលហ៊ានផ្ចាញ់ផ្ចាលចំពោះការរំលោភអំណាច។
លោក ឈុត វុទ្ធី ត្រូវបានបាញ់សម្លាប់ ពេលប្រឈមនឹងកម្លាំងកងរាជអាវុធហត្ថ ខណៈធ្វើដំណើរជាមួយនឹងអ្នកសារព័ត៌មានពីរនាក់ ដើម្បីថតភស្តុតាងនៃការកាប់ឈើខុសច្បាប់ដោយក្រុមហ៊ុន Timbergreeen ក្នុងតំបន់ជួរភ្នំក្រវាញ។
លោក វុទ្ធី អ្នករិះគន់ខ្លាំង ចំពោះការជាប់ពាក់ព័ន្ធរបស់យោធា និងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ក្នុងការកាប់ឈើខុសច្បាប់ បានប្រឈមជាច្រើនលើកតទល់ករណីដ៏គ្រោះថ្នាក់ នៅមុនថ្ងៃត្រូវបាញ់សម្លាប់។ នៅថ្ងៃត្រូវបាញ់សម្លាប់ លោកឈុត វុទ្ធី បានប្រឈមនឹងលោក អ៊ិន រតនា មន្រ្តីកងរាជអាវុធហត្ថ និងសមាជិកកងប្រដាប់អាវុធដទៃទៀត គឺលោក រ៉ាន់ បូរតន៍ សន្តិសុខក្រុមហ៊ុន Timbergreen ដែលត្រូវបានគេអះអាងថា បានបាញ់សម្លាប់លោក អ៊ិន រតនា ដោយអចេតនា នៅក្រោយលោកអ៊ិន រតនាបានបាញ់សម្លាប់លោកឈុត វុទ្ធី។
ការពន្យល់ដោយយោធា អំពីករណីសម្លាប់នេះ ពុំមានភាពស៊ីចង្វាក់គ្នាឡើយ ដោយការពន្យល់មួយថា លោក រតនា បានស្លាប់ ដោយសារគ្រាប់កាំភ្លើងមួយរបស់គាត់បានប្លាត ចំណែកការពន្យល់មួយទៀតថា បន្ទាប់ពីសម្លាប់លោក វុទ្ធី រួចហើយ លោក រតនា បានបាញ់ខ្លួនឯង ដោយប្រើកាំភ្លើង AK-47 ដោយភាពសោកស្តាយ។ ការពន្យល់ជាផ្លូវការ ដែលធ្វើឡើងដោយគណៈកម្មការរដ្ឋាភិបាល មួយ បានអះអាងថា លោក អ៊ិន រតនា បានបាញ់លោក វុទ្ធី ដោយសារឈ្លោះប្រកែកផ្ទាល់ខ្លួន ហើយបន្ទាប់មកលោក បូរតន៍ បានបាញ់លោក រតនា ដោយចៃដន្យ ជាមួយនឹងកាំភ្លើងរបស់លោក រតនា ខណៈពេលព្យាយាមដណ្តើមកាំភ្លើងពីលោក រតនា។ យ៉ាងណាក្តី ក្រុមសិទិ្ធមនុស្ស និងគ្រួសារលោក ឈុត វុទ្ធី បានហៅការពន្យល់នេះថា ជាការបិទបាំង ហើយបានរិះគន់ការស៊ើបអង្កេត ដែលមិនបានសាកសួរសាក្សីសំខាន់ៗ។ នៅដើមខែតុលា តុលាការខេត្តកោះកុង បានលើកចោលការចោទប្រកាន់លើលោក អ៊ិន រតនា ព្រោះគាត់ និងលោក វុទ្ធី បានស្លាប់ទៅហើយ។
ក្រោយមក នៅខែនោះ តុលាការបានចោទប្រកាន់លោក បូរតន៍ ពីបទសម្លាប់លោក រតនា ដោយអចេតនា ហើយបានផ្តន្ទាទោសព្យួរពីរឆ្នាំ ដែលគាត់មានសេរីភាព ក្នុងរយៈពេលតិចជាង ២ សប្តាហ៍ក្រោយមក។ អ្នករិះគន់បានវាយប្រហារលើសេចក្តីសម្រេចនេះ ដែលផ្ទុយទាំងស្រុងទៅនឹងការផ្តន្ទាទោសធ្ងន់ធ្ងរទៅលើលោក ម៉ម សូណង់ដូ ម្ចាស់វិទ្យុឯករាជ្យ៕
បឹងកក់
ក្នុងការ ជំនុំជម្រះរយៈពេល ៣ ម៉ោង គ្មានមេធាវីចូលរួម កាលពីថ្ងៃទី ២៤ ខែ ឧសភា ដែលត្រូវបានចុះផ្សាយលើទំព័រសារព័ត៌មានអន្តរជាតិ សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញបានផ្តន្ទាទោសស្រ្តី១៣ នាក់ ពីបទប្រឆាំងអាជ្ញាធរ និងកាន់កាប់ដីបឹងកក់ខុសច្បាប់ ឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ ២ឆ្នាំ កន្លះ។ រដ្ឋាភិបាលបានផ្តល់ដីទំហំ ១១៤ ហិកតា ទៅឲ្យក្រុមហ៊ុន Shukaku Inc. របស់លោក ឡាវ ម៉េងឃីន ព្រឹទ្ធសមាជិក គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា កាលពីឆ្នាំ ២០០៧ ដែលបានចាក់បំពេញបឹង និងបណ្តេញប្រជាជនរាប់ពាន់គ្រួសារ ខណៈមិនទាន់បានពិភាក្សាឬការព្រមព្រៀងលើការផ្តល់សំណង។
ក្រុមស្រ្តីបឹងកក់ ក្នុងនោះមានស្ត្រីចំណាស់ ង៉ែត ឃុន អាយុ ៧២ ឆ្នាំ និងអ្នកស្រី ទេព វន្នី ត្រូវបានចាប់ខ្លួនក្នុងអំឡុងពេលធ្វើបាតុកម្ម កាលពីថ្ងៃទី ២២ ខែឧសភា ដែលជនត្រូវបានបណ្តេញចេញបានព្យាយាមសាងសង់ផ្ទះរបស់ខ្លួនឡើង វិញ នៅបឹងកក់។ បន្ទាប់ពីមានការតវ៉ាខ្លាំងក្លា និងការអំពាវនាវឲ្យដោះលែងពួកគេ រាប់ទាំងការអំពាវនាវពីលោកស្រី ហ៊ីឡារី គ្លីនតុន រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសអាមេរិក សាលាឧទ្ធរណ៍បានដោះលែងពួកគេ កាលពីថ្ងៃទី ២៧ ខែមិថុនា ប៉ុន្តែព្យួរទោសពួកគេ ធ្វើឲ្យមនុស្សជាច្រើនជឿជាក់ថា ពុំមានភាពយុតិ្តធម៌ពេញលេញឡើយ។ ការរិះគន់លើវិធីសាស្រ្តខ្លាំងៗរបស់រដ្ឋាភិបាលលើអ្នកតវ៉ា បឹងកក់ បានបន្តកាលពីខែកញ្ញា នៅពេលអ្នកស្រី យ៉ោម បុប្ផា ដែលជាបុគ្គលសំខាន់ ជំរុញឲ្យដោះលែងស្រ្តីទាំង១៣ នាក់ ត្រូវបានចាប់ខ្លួន។ អ្នកស្រី បុប្ផា ត្រូវបានឃុំឃាំងបណ្តោះអាសន្ន នៅពន្ធនាគារព្រៃស ពីបទបញ្ជាឲ្យវាយប្រហារលើអ្នករត់ម៉ូតូឌុបពីរនាក់ និងចោរកម្ម ជាបទចោទដែលក្រុមមន្រ្តីសិទិ្ធមនុស្សថា ជាការប្រឌិតឡើង រហូតទាល់តែអ្នកស្រីត្រូវបានផ្តន្ទាទោស ឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ ៣ ឆ្នាំ កាលពីសប្តាហ៍មុន។ នៅខាងក្រៅតុលាការ សមាជិកសហគមន៍បឹងកក់ បានតវ៉ានឹងសាលក្រមនេះយ៉ាងខ្លាំង ហើយក្នុងរយៈពេល១ឆ្នាំនេះ បានចូលរួមជាមួយនឹងសហគមន៍ដែលត្រូវបានបណ្តេញចេញដទៃទៀត ក្នុងការធ្វើបាតុកម្ម ដោយពេលខ្លះប្រើប្រាស់វិធីសាស្រ្ត បាតុកម្មប្លែកៗ ដូចជា អង្គុយក្នុងទ្រុង និងរាំហ្គាន់ណាំ ស្ទីល (Gangnam Style)។ ប៉ុន្តែ ផ្ទៃដីទំហំ១២,៤៤ ហិកតា ដែលលោកហ៊ុន សែន បានផ្តល់ឲ្យអ្នកភូមិ កាលពីឆ្នាំមុននោះ មិនទាន់បានចាប់ផ្តើមកំណត់នៅឡើយទេ ហើយការប្រកាសជ្រើសរើសបុគ្គលិកបម្រើការនៅក្នុងគម្រោងអភិវឌ្ឍដ៏ ចម្រូងចម្រាសនេះ បង្ហាញឲ្យឃើញថា ក្រុមហ៊ុន Shukaku អាចចាប់ផ្តើមសាងសង់នៅទីនោះ ក្នុងពេលឆាប់ៗ៕
បុរីកីឡា
ចូលឆ្នាំ ២០១២ មិនបានប៉ុន្មានថ្ងៃផង ក្រុមហ៊ុនផានអ៊ីម៉ិចរបស់អ្នកស្រីស៊ុយ សុផាន និងកងកម្លាំងរដ្ឋាភិបាល ជាង ១០០ នាក់ អមដោយគ្រឿងចក្រ បានកម្ទេចផ្ទះអ្នកភូមិបុរីកីឡារាប់រយខ្នង ដែលបានបដិសេធមិនព្រមរើផ្ទះចេញនៅខណៈមិនទាន់ទទួលបានសំណង ផ្ទះល្វែងទៅតាមការសន្យា។ ការបណ្តេញចេញដោយបង្ខំកាលពីថ្ងៃទី៣ខែមករា បានបង្កឲ្យមានការប៉ះទង្គិចហិង្សា ដែលអ្នកភូមិបានគប់ឥដ្ឋ និងដបសាំងលើអាជ្ញាធរ ហើយនគរបាល បានវាយដំលើអ្នកតវ៉ា។ ក្នុងចំណោមអ្នកតវ៉ា មាន១០ នាក់ត្រូវបានចាប់ខ្លួន។ ក្រុមហ៊ុន ផានអ៊ីម៉ិចដែលសាងសង់បានតែ ៨ អគារ នៃអគារចំនួន ១០ ដែលខ្លួនបានសន្យាផ្តល់ជាថ្នូរនឹងដីជាប់នឹងអគាររបស់អ្នក ភូមិនោះ បានថ្លែងថា ខ្លួនគ្មានថវិកាដើម្បីគោរពតាមកិច្ចសន្យាឡើយ ហើយផ្ទុយទៅវិញ គ្រាន់តែផ្តល់កន្លែងស្នាក់នៅដល់ប្រជាជនជាង៤០០ គ្រួសារ ក្នុងតង់កៅស៊ូកណ្តាលវាល នៅជាយក្រុងជាសំណងសម្រាប់ការចាកចេញពីបុរីកីឡា។
ប៉ុន្មានខែ ក្រោយមក អ្នកត្រូវបណ្តេញចេញជាច្រើននាក់ដែលបដិសេធមិនផ្លាស់ប្ដូរលំនៅ នោះបានដេកក្រោមជណ្តើរ នៅកន្លែងផ្ទះចាស់របស់ខ្លួន ហើយបានធ្វើបាតុកម្មជាមួយនឹងសកម្មជនពីបឹងកក់ និងសហគមន៍ដទៃទៀត។
នៅថ្ងៃទី១១ខែមករា អ្នកតវ៉ា៣០ នាក់ ក្នុងនោះមានកុមារ ៦ នាក់ ត្រូវបានចាប់ឃុំឃាំងនៅមជ្ឈមណ្ឌលសង្គមកិច្ចព្រៃស្ពឺ បន្ទាប់ពីពួកគេបានធ្វើបាតុកម្មក្នុងទីក្រុងប្រឆាំងនឹងការ ឃុំខ្លួនអ្នកភូមិដូចគ្នាដែលបានចាប់ខ្លួនកាលពី៨ ថ្ងៃមុន។
ក្រុមសិទិ្ធមនុស្សបានរិះគន់ការចាប់ឃុំខ្លួននេះថា ជាអំពើខុសច្បាប់និងគ្មានមូលហេតុត្រឹមត្រូវ ហើយប៉ុន្មានថ្ងៃក្រោយមក អ្នកជាប់ឃុំ ២២ នាក់ បានផ្លោះរបង និងរត់គេចខ្លួនតាមម៉ូតូកង់បី។ ទន្ទឹមនឹងនេះ ក្រុមហ៊ុន ផានអ៊ីម៉ិច ដែលទទូចថា ខ្លួនបានសាងសង់អគារស្នាក់នៅឲ្យប្រជាជន ឬបានផ្តល់សំណងគ្រប់គ្រាន់នោះ បានចោទប្រកាន់ប្រជាជនថា បានព្យាយាមបោកប្រាស់ក្រុមហ៊ុនដើម្បីទទួលបានអគារស្នាក់នៅ បន្ថែម សម្រាប់សាច់ញាតិបើទោះបីជាក្រុមហ៊ុននេះ មិនទាន់បានបំពេញទៅតាមកិច្ចសន្យារបស់ខ្លួនដែលត្រូវសង់អគារឲ្យ បានចំនួន១០ ដើម្បីចែកជូនឲ្យប្រជាជនក្តី។
លើសពីនេះ ក្រុមហ៊ុន ថែមទាំងប្តឹងទៅតុលាការ ចោទប្រកាន់លើអ្នកស្រី ទឹម សាក់មុនី អាយុ៦៤ ឆ្នាំ ជាអ្នករត់គេចខ្លួនម្នាក់ពីព្រៃស្ពឺ និងជាមេដឹកនាំបាតុកម្ម។
អ្នកស្រី សាក់មុនី ត្រូវបានឃុំខ្លួនបណ្តោះអាសន្នកាលពីខែកញ្ញា ហើយផ្តន្ទាទោសនៅខែធ្នូ តែត្រូវបានដោះលែងកាលពីសប្តាហ៍មុន។ រឿងក្តីត្រូវបានក្រុមសិទិ្ធមនុស្សចាត់ទុកថា ជារឿងក្តីនយោបាយ។ អាចមានរឿងក្តីនេះបែបនេះថែមទៀត នៅពេលខាងមុខ ខណៈដែលសហគមន៍បុរីកីឡាបន្តធ្វើបាតុកម្ម ចំពោះការគ្មានដំណោះស្រាយ៕
ក្រុមអបគមន៍នៅខេត្តក្រចេះ
នៅថ្ងៃទី១៦ ខែឧសភា កងកម្លាំងរដ្ឋាភិបាលប្រដាប់អាវុធ បានធ្វើការបាញ់រះធ្វើឲ្យត្រូវក្មេងស្រី ហេង ចន្ថា អាយុ ១៤ ឆ្នាំ ស្លាប់ ខណៈពេលធ្វើការបណ្តេញប្រជាជនជាច្រើនគ្រួសារ ចេញពីភូមិប្រមា ជាអ្វីដែលរដ្ឋាភិបាល ចោទប្រកាន់ថា បង្កើតតំបន់អបគមន៍ខុសច្បាប់។
យោងតាមអ្នកភូមិ ក្មេងស្រី ត្រូវបានបាញ់សម្លាប់ ខណៈកងកម្លាំងយោធា និងនគរបាលរាប់រយនាក់ ដែលមានឧទ្ធម្ភាគចក្រ បានបណ្តេញប្រជាជន ១០០០ គ្រួសារ ដោយអំពើហិង្សា ពាក់ព័ន្ធនឹងជម្លោះដីធ្លីរយៈពេលវែងជាមួយនឹងក្រុម ហ៊ុនកៅស៊ូរុស្ស៊ី Casotim ដែលរដ្ឋាភិបាល បានសម្រេចផ្តល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច១៥០០០ ហិកតា នៅក្នុងតំបន់នេះ។ ប៉ុន្តែ ខណៈដែលដំណឹងនៃឧប្បត្តិហេតុនេះ បានផ្សព្វផ្សាយទូទាំងប្រទេសរដ្ឋាភិបាលបានអះអាងថា កម្លាំងរដ្ឋាភិបាល បានចុះបង្ក្រាបគម្រោងអបគមន៍ដែលគាំទ្រដោយសមាគមប្រជាធិបតេយ្យ ជាការពន្យល់មួយដែលក្រុមសិទិ្ធមនុស្សធ្វើការរិះគន់យ៉ាងខ្លាំង ។
អ្នកភូមិក៏បានច្រានចោល ការអះអាងរបស់រដ្ឋាភិបាលផងដែរ ដោយនិយាយថា ពួកគេគ្រាន់តែចង់បានប័ណ្ណកម្មសិទិ្ធ ហើយពួកគេពុំមានអាវុធអ្វីឡើយ។
ប៉ុន្មានខែក្រោយមក អាជ្ញាធរកម្ពុជាបានប្រើពាក្យអបគមន៍នេះ ដើម្បីបង្ក្រាបលើអ្នករិះគន់រដ្ឋាភិបាលយូរអង្វែង គឺលោក ម៉ម សូណង់ដូ ម្ចាស់វិទ្យុសំបុកឃ្មុំ និងប្រធានសមាគមប្រជាធិបតេយ្យ។
លោក សូណង់ដូ ត្រូវបានចាប់ខ្លួនពីបទចោទប្រកាន់ជាច្រើន ក្នុងនោះមាន «ការបះបោរ» និង«ញុះញង់ប្រជាជន» ហើយត្រូវបានឃុំឃាំងបណ្តោះអាសន្ន នៅព្រៃស ដែលបុរសអាយុ៧១ឆ្នាំរូបនេះកំពុងធ្លាក់ខ្លួនឈឺ។ ជនដទៃទៀត ដែលរដ្ឋាភិបាលកំណត់អត្តសញ្ញាណថា ជា«អ្នកធ្វើអបគមន៍» បានឆ្លើយដាក់បន្ទុកលើមេដឹកនាំ ដូចជា លោក ម៉ម សូណង់ដូ ជាថ្នូរនឹងការគេចផុតពីការចោទប្រកាន់។ នៅថ្ងៃទី១ ខែតុលា សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ បានផ្តន្ទាទោសលោក សូណង់ដូ ឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ ២០ ឆ្នាំ ជាហេតុធ្វើឲ្យមានការរិះគន់ពីក្រុមសិទិ្ធមនុស្ស និងអ្នក សង្កេតការណ៍អន្តរជាតិ។ លោក ប៊ុន រដ្ឋា មេដឹកនាំដែលកំពុងលាក់ខ្លួន ត្រូវបានកាត់ទោស៣០ឆ្នាំ។ បើទោះបីជាមានការគាំទ្រពីលោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកក៏ដោយ ប៉ុន្តែលោក សូណង់ដូ នៅតែបន្តជាប់ឃុំ ហើយកាលពីខែមុន តុលាការបានបដិសេធសំណើសុំធានានៅក្រៅឃុំ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ លោក ចាន់ សុវ៉េត អ្នកស៊ើបអង្កេតជាន់ខ្ពស់របស់អង្គការអាដហុក បានប្រឈមនឹងការសួរចម្លើយកាលពីសប្តាហ៍មុនផងដែរ ពាក់ព័ន្ធនឹងការជួយអ្នកធ្វើអបគមន៍ ជាបទចោទប្រកាន់ដែលលោក សុវ៉េតបានបដិសេធ។ បើទោះបីជាលោកមិនត្រូវបានឃុំខ្លួនក៏ដោយ ប៉ុន្តែ លោក សុវ៉េត ត្រូវបានបង្គាប់ឲ្យរាយការណ៍ពីសកម្មភាពរបស់ខ្លួនជូនតុលាការ គឺចំណាត់ការដែលមានផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរ លើការងារជាអ្នកស៊ើបអង្កេតសិទិ្ធមនុស្ស ថាតើនេះជាករណីចុងក្រោយ ឬថាតើអ្នកដទៃទៀតនឹងស្ថិតក្រោមរឿងហេតុអបគមន៍ក្រចេះ នៅមិនទាន់ដឹងនៅឡើយទេ?
ការបាញ់ប្រហារកម្មករនៅបាវិត
ការចោទប្រកាន់ ត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយយ៉ាងឆាប់រហ័សថា បុរសដែលបានបាញ់ស្រ្តីកម្មករបីនាក់ នៅក្នុងកូដកម្មរោងចក្រកាត់ដេរ កាលពីខែកុម្ភៈ គឺលោកអភិបាលក្រុងបាវិត រហូតទាល់តែលោក ស ខេង រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងមហាផ្ទៃ ចង្អុលបង្ហាញដោយផ្ទាល់កាលពីខែមីនាថា ជននោះគឺលោក ឈូក បណ្ឌិត។
ប៉ុន្តែ នៅថ្ងៃទី១៨ ខែធ្នូ បន្ទាប់ពីការស៊ើបអង្កេត ដែលអូសបន្លាយ និងការពន្យារពេលជំនុំជម្រះលោក ឈូក បណ្ឌិត បានមានសេរីភាព ដោយមិនមានការចាប់ខ្លួនឡើយ គ្រាន់តែត្រូវចោទប្រកាន់ប៉ុណ្ណោះ។ ក្រុមសិទិ្ធមនុស្សចង្អុលបង្ហាញថា ការសម្រេចបែបនេះគឺខុសគ្នាយ៉ាងខ្លាំង ពីករណីរបស់លោក ម៉ម សូណង់ដូ ម្ចាស់វិទ្យុឯករាជ្យ ដែលគេចោទថា ជា«អ្នកធ្វើ អបគមន៍» ដែលជាប់ឃុំឃាំងបណ្តោះអាសន្នជាច្រើនខែ មុនពេលត្រូវបានផ្តន្ទាទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ២០ឆ្នាំ។ អ្នកសង្កេតការណ៍ថ្លែងថា ការសម្រេចបែបនេះ ធ្វើឡើង បើទោះបីជាមានភ័ស្តុតាង កាន់តែរឹងមាំ អំពីពិរុទ្ធភាពរបស់លោក បណ្ឌិតក៏ដោយ។ សាក្សីជាច្រើននាក់ បានកំណត់អត្តសញ្ញាណលោក បណ្ឌិត ថាជាអ្នកបាញ់ប្រហារ លើកញ្ញា ប៊ុត ចិន្តា អាយុ ២១ ឆ្នាំ នាង កែវ នា អាយុ ១៨ ឆ្នាំ និងនាង នុត សុខុម អាយុ ២៣ ឆ្នាំ ក្នុងកូដកម្មមួយ ដែលមានកម្មករប្រហែល ៦០០០ នាក់ បានធ្វើការតវ៉ា នៅតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសក្នុងក្រុងបាវិត។ ក្នុងខែមីនា បន្ទាប់ពីមន្រ្តីក្រុងបាវិត បានព្យាយាមទិញជនរងគ្រោះឲ្យបិទមាត់ ដោយបរាជ័យរួចមក លោក បណ្ឌិត ត្រូវបានផ្ទេរពីតំណែងទាប ទៅតំណែងខ្ពស់នៅសាលាខេត្តស្វាយរៀង។
ក្រុមសិទិ្ធមនុស្សបានរិះគន់បទចោទប្រកាន់បង្ករបួសដោយអចេតនា ដែលតុលាការសម្រេចចោទលោកបណ្ឌិត កាលពីខែឧសភា ថាជាបទចោទប្រកាន់ស្រាលពេក ហើយបទចោទប្រកាន់នេះទីបំផុតត្រូវបានលើកចោល នៅខែធ្នូនេះ។
គេថា ការឆ្លើយតបរបស់រដ្ឋាភិបាលចំពោះករណីនេះ ព្រមទាំងការបាញ់សម្លាប់លោក ឈុត វុទ្ធី សកម្មជនប្រឆាំងការកាប់ឈើ កាលពីខែមេសា និងការសម្លាប់ក្មេងស្រីអាយុ១៤ ឆ្នាំ នៅខេត្តក្រចេះ កាលពីខែឧសភានោះ បានបង្ហាញពីនិទ្ទណ្ឌភាពគួរឲ្យបារម្ភចំពោះអំពើហិង្សាលើអ្នក តវ៉ានៅកម្ពុជា៕
ឆ្នាំដែលកម្ពុជាជាប្រធានអាស៊ាន
សេចក្តីសង្ឃឹមខ្លាំង ដែលកម្ពុជា ធ្វើជាប្រធានអាស៊ានក្នុងឆ្នាំ ២០១២ ត្រូវបានបាត់សូន្យទៅវិញ ដោយឆាប់រហ័ស ខណៈកម្ពុជាត្រូវបានគេរិះគន់ ដោយសារតែកម្ពុជា ហាក់ដូចជាផ្តល់តម្លៃដល់ទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីរបស់ខ្លួន ជាមួយនឹងចិន ជាជាងការ«ឯកភាពអាស៊ាន» ដែលបានលើកឡើងជាញឹកញាប់នោះ។
កិច្ចប្រជុំកំពូលលើកទី១កាលពី ខែមេសា គឺជាការចាប់ផ្តើមនូវឆ្នាំដែលរកាំរកូសមួយ។ នៅចុងបញ្ចប់កម្ពុជា និងហ្វីលីពីន បានប៉ះទង្គិចគ្នាជាសាធារណៈរួចហើយលើបញ្ហាតួនាទីរបស់ចិន។ ប៉ុន្តែ គឺនៅចុងបញ្ចប់នៃកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេស កាលពីខែកក្កដា ដែលរដ្ឋាភិបាល បានទទួលការរិះគន់ជាពិសេសចំពោះការខកខាន ចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួម ដែលពុំធ្លាប់មានពីមុនមក ក្នុងប្រវតិ្តសាស្រ្តអាស៊ាន ដោយសារតែការខ្វែងគំនិតគ្នា លើក្រមប្រតិបតិ្តស្តីពីបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដែលត្រូវបានរង់ចាំជាយូរមកហើយ។ បន្ទាប់ពីការពិភាក្សាដើម្បីបង្ការជម្លោះ នៅតំបន់សមុទ្រសម្បូរទៅដោយធនធាន ដែលការទាមទារអធិបតេយ្យរបស់ចិន ត្រូវបានជំទាស់ដោយហ្វីលីពីន វៀតណាម ម៉ាឡេស៊ី និងប្រ៊ុយណេប្រទេសដែលមានផលប្រយោជន៍ក្នុងតំបន់នេះ រាប់ទាំងអ្នកវិភាគនយោបាយ បានចោទប្រកាន់កម្ពុជាថា បានចូលខាងប្រទេសចិន ដែលជាម្ចាស់ជំនួយ និងអ្នកវិនិយោគធំរបស់ខ្លួន។
ចំពោះមនុស្សជាច្រើននាក់ ការខ្វែងគំនិតអំពីសមុទ្រចិនខាងត្បូងបានធ្វើឲ្យមានការមន្ទិល សង្ស័យ លើភាពរឹងមាំនៃស្ថាប័នប្រទេសទាំង១០ នេះ ដែលមានគោលបំណងធ្វើសមាហរណកម្មសេដ្ឋកិច្ចនៅឆ្នាំ២០១៥។ ក្នុងខណៈមានប្រតិកម្មបែបនេះកម្ពុជា បន្តកោតសរសើរអំពីជោគជ័យរបស់ខ្លួន ជាប្រធានអាស៊ានជាសាធារណៈ ដោយគូសបញ្ជាក់នូវដំណើរទស្សនកិច្ចសំខាន់ៗរបស់ប្រមុខរដ្ឋជា ច្រើន ក្នុងនោះមានលោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ាប្រធានាធិបតីអាមេរិកផង។
ប៉ុន្តែ មានមូលហេតុតិចតួច ត្រូវរីករាយខណៈដែលប្រមុខរដ្ឋដទៃទៀតរៀបចំសន្និសីទសារព័ត៌មាន ហើយរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេស បានចូលរួមជាសាធារណៈជាញឹកញាប់ លោក អូបាម៉ា បានបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ថា លោកមកទីក្រុងភ្នំពេញ គឺដើម្បីចូលរួមកិច្ចប្រជុំអាស៊ានប៉ុណ្ណោះ មិនមែនជាមួយនឹងកម្ពុជាឡើយ។ ក្នុងកិច្ចប្រជុំទ្វេភាគី ដែលជំរុញដោយសមាជិកសភាអាមេរិក ក្រុមសិទិ្ធមនុស្ស និងមេដឹកនាំប្រឆាំងបានរាយការណ៍ថា លោក អូបាម៉ា បានរិះគន់ប្រវតិ្តនៃការរំលោភសិទិ្ធមនុស្សរបស់កម្ពុជា ហើយបានអំពាវនាវឲ្យធ្វើកំណែទម្រង់។ ចំពោះបញ្ហារកាំរកូសទាំងអស់ អ្នកឃ្លាំមើលអាស៊ាន យល់ស្របរវាងគ្នាអំពីចំណុច ១ ដែលកម្ពុជាធ្វើជាប្រធានអាស៊ាន គឺជាប្រវត្តិសាស្រ្តមួយដែលគួរកត់ត្រាទុកថាតើប្រទេសប្រ៊ុយណេអាចបន្តធ្វើប្រធានអាស៊ានដោយរបៀបណានៅក្នុងឆ្នាំ២០១៣ ៕
ការដោះលែងលោកស្រី អៀង ធីរិទ្ធ
ការធើ្វរោគវិនិច្ឆ័យឃើញជំងឺវិកលចរិតរបស់លោកស្រី អៀង ធីរិទ្ធ អតីតរដ្ឋមន្រ្តីសង្គមកិច្ច អាយុ៨០ឆ្នាំ ក្នុងរបបខ្មែរក្រហម បានធ្វើឲ្យអង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញក្នុងតុលាការកម្ពុជា សម្រេចថាតើលោកស្រី គ្មានសម្បទាគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីទទួលការជំនុំជម្រះឬយ៉ាងណា ហើយលោកស្រីត្រូវបានដោះលែងនៅថ្ងៃទី១៦ ខែកញ្ញា។ ការដោះលែងលោកស្រី អៀង ធីរិទ្ធ ជាមួយលក្ខខណ្ឌ ដែលលោកស្រីបានជូនដំណឹងពីអាសយដ្ឋានប្រាប់តុលាការ ប្រគល់លិខិតឆ្លងដែន រាយការណ៍ប្រាប់តុលាការ នៅពេលកោះហៅ និងត្រួតពិនិត្យសុខភាពជាប្រចាំ បានធ្វើឲ្យមានក្តីបារម្ភកាន់តែខ្លាំងឡើង គឺជនត្រូវចោទអាយុ ៨០ ប្លាយឆ្នាំទាំង ៣ នាក់ អាចមិនមានសម្បទាគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីទទួលការជំនុំជម្រះ ឬស្លាប់ មុនពេលសំណុំរឿង០០២ បានបញ្ចប់។ ក្តីបារម្ភទាំងនេះកាន់តែខ្លាំងក្លាថែមទៀត ដោយសារបញ្ហាសុខភាព របស់លោក អៀង សារី អាយុ៨៧ ឆ្នាំ អតីតរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសខ្មែរក្រហម និងជាស្វាមីលោកស្រី អៀង ធីរិទ្ធ ដែលបានបន្តសម្រាកព្យាបាលនៅមន្ទីរពេទ្យដោយសារជំងឺនឿយហត់ និងវិលមុខកាលពីខែកញ្ញា ដល់ខែវិច្ឆិកា។ ទន្ទឹមនឹងនេះ ក្រុមមេធាវីការពារលោក នួន ជា បងធំទី ២ អាយុ ៨៦ ឆ្នាំ បានស្នើសុំម្តងហើយម្តងទៀតថា កូនក្តីរបស់ពួកគេ គួរត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យតាមដានសវនាការនៅពេលរសៀលពីបន្ទប់ឃុំ របស់ខ្លួន ដោយថា គាត់មានបញ្ហា«ឈឺក្បាល ឈឺខ្នង និងខ្វះការផ្តោតអារម្មណ៍ទុកដាក់»។ មានការវិវត្តទាំងនេះបន្ថែមលើសម្ពាធដទៃទៀត ត្រូវបន្តការជំនុំជម្រះ ដែលរួមមានការថយចុះថវិកា និងការចោទប្រកាន់ពីអំពើពុករលួយ និងការជ្រៀតជ្រែករបស់រដ្ឋាភិបាល។ មនុស្សជាច្រើននាក់ បានលើកឡើងពីក្តីបារម្ភថា ឧបសគ្គទាំងនេះ នឹងបង្ការការជំនុំជម្រះសម្រាប់សំណុំរឿង០០៣ និង ០០៤។
ក្នុង ចំណោមជនត្រូវចោទក្នុងសំណុំរឿង០០២ លោក ខៀវ សំផន អតីតប្រមុខរដ្ឋអាយុ៨១ ឆ្នាំ ដែលសម្រាកព្យាបាលកាលពីឆ្នាំមុនហាក់ដូចជាគ្មានបញ្ហាសុខភាពធ្ងន់ធ្ងរឡើយឆ្នាំនេះ៕ TK
No comments:
Post a Comment
I like Blogger